1. Tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não (hay đột quỵ) là tình trạng lưu lượng máu đến não giảm hoặc ngừng do tắc mạch hoặc vỡ mạch máu não, tế bào não không được cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng dẫn đến rối loạn chức năng. Trong vòng vài phút mà máu đến não không được lưu thông trở lại thậm chí có thể gây chết các tế bào não.
Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, có 2 loại tai biến mạch máu não chính: tai biến mạch máu não thể nhồi máu não (đột quỵ thiếu máu cục bộ) và tai biến mạch máu não thể xuất huyết não (đột quỵ xuất huyết). Trong đó, có 85% trường hợp là nhồi máu não, nguyên nhân do các mảng xơ vữa và cục máu đông (huyết khối) hình thành gây tắc nghẽn mạch, ngăn cản dòng máu đến não. Xuất huyết não ít phổ biến hơn, xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, rò rỉ và thấm vào mô não, từ đó chèn ép, gây tổn thương và làm chết các tế bào não. Mỗi năm, trên thế giới có khoảng 15 triệu người bị tai biến mạch máu não, 5 triệu ca trong số đó bị tử vong và 5 triệu ca sống sót với các di chứng nghiêm trọng. Còn ở Việt Nam là 200 nghìn người bị tai biến mạch máu não mỗi năm, trong đó 50% ca bị tử vong và 45% sống sót với di chứng. Tử vong do tai biến mạch máu não thậm chí bằng tổng số tỷ lệ tử vong do ba bệnh AIDS, lao và sốt rét cộng lại.

2. Các triệu chứng tai biến mạch máu não thường gặp

Đối với những người bị tai biến mạch máu não, thời gian là vàng. Càng được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh nhân càng tránh được nguy cơ tử vong và các di chứng để lại. Vì vậy, hiểu về tai biến mạch máu não cùng với các triệu chứng của nó là vô cùng cần thiết. Dưới đây, chúng tôi sẽ chia sẻ về các triệu chứng tai biến mạch máu thường gặp.

2.1. Khuôn mặt méo xệch một bên

Khuôn mặt méo xệch, buồn rầu là một trong những triệu chứng đầu tiên, báo hiệu cơn đột quỵ đang ập đến. Tế bào não không được cung cấp đủ máu và oxy, bị tổn thương và mất khả năng chi phối cơ mặt dẫn đến hiện tượng này. Bạn có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu bệnh nhân cười, nếu thấy miệng bị méo, lõm hay một bên mặt xệ xuống thì đó chính là dấu hiệu của tai biến mạch máu não.

2.2. Yếu cơ, cánh tay khó cử động

Tương tự, dây thần kinh chi phối các cơ và cử động của cơ thể bị tổn thương khiến bệnh nhân mất khả năng vận động, biểu hiện rõ nhất ở cánh tay. Người bệnh bắt đầu cảm thấy cánh tay yếu dần, tê dại, sau đó dần không cử động được. Nếu yêu cầu bệnh nhân giơ cả 2 cánh tay lên, 1 bên cánh tay sẽ bị rũ thõng xuống hoặc thậm chí không nhấc lên được.

2.3. Yếu hoặc liệt một bên cơ thể

Dáng đi bất thường, khó đi lại là một trong các triệu chứng báo hiệu cho cơn tai biến. Bệnh nhân bị tai biến ban đầu cảm thấy tê liệt cánh tay, cảm giác châm chích kiến bò, sau dần chuyển sang tê liệt các phần cơ thể, thậm chí là liệt nửa người. Nếu không cấp cứu kịp thời, thậm chí đây sẽ là một di chứng để lại vĩnh viễn sau cơn đột quỵ.  

2.4. Rối loạn thị lực

Người bệnh bắt đầu cảm thấy hình ảnh của mọi thứ xung quanh nhòe dần, mờ đi, hiện tượng ruồi bay, nhìn đôi, … Nguyên nhân của rối loạn thị lực là do phần não đảm nhiệm chức năng thị giác bị tổn thương do thiếu máu. Người nhà bệnh nhân không thể phát hiện ra triệu chứng này, vì vậy người bệnh cần đặc biệt chú ý và sớm thông báo để nhận được sự hỗ trợ y tế kịp thời.

2.5. Rối loạn ngôn ngữ và nhận thức

Triệu chứng có thể xuất hiện vài tiếng hoặc ít phút trước khi tai biến mạch máu não xảy ra. Bệnh nhân thấy khó nói, nói lắp, nói ngọng, nói không rõ lời, chỉ nói được từng từ một, … Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, người bệnh thậm chí không thể hiểu lời nói của người đối diện, không diễn đạt được suy nghĩ của mình. Có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người bệnh nhắc lại một câu nói đơn giản.

2.6. Chóng mặt, ù tai

Đây là triệu chứng phổ biến của tai biến mạch máu não, cũng là biểu hiện đặc trưng của thiếu máu não. Người bệnh lao đao, quay cuồng, mất thăng bằng, … Lưu lượng máu đến tiền đình ốc tai giảm dẫn đến tình trạng ù tai, khó nghe. Người bệnh dù ngồi yên trong phòng kín gió vẫn thấy ù ù gió thổi hoặc có âm thanh lạ trong tai.

2.7. Đau đầu dữ dội

Triệu chứng xuất hiện ở 50% bệnh nhân bị tai biến mạch máu não. Bệnh nhân cảm thấy đầu đau dữ dội, đau liên tục hoặc theo cơn, đau như muốn nổ tung đầu. Đây là những dấu hiệu nguy hiểm, cần lập tức đưa người bệnh đến bệnh viện để ngăn ngừa nguy cơ biến chứng chết não.

2.8. Khó thở, tim đập nhanh

Bệnh nhân có thể cảm thấy khó thở, hồi hộp, tim đập nhanh, … Những triệu chứng này thường xuất hiện rất nhanh và dễ bị nhầm lẫn với một số tình trạng bệnh khác: tăng huyết áp, rối loạn tiền đình, … Các cơ quan y tế khuyến cáo mọi người hiểu và nắm rõ quy tắc BEFAST, phương pháp ghi nhớ và phát hiện nhanh nhất các triệu chứng báo hiệu tai biến mạch máu não. Trong đó:
♦ B - Balance (thăng bằng): bệnh nhân có mất thăng bằng, chóng mặt và khó khó phối hợp vận động hay không?
♦ E - Eyesight (thị lực): bệnh nhân có nhìn mờ, nhòe hoặc không nhìn thấy hay không?
♦ F - Face (khuôn mặt): khuôn mặt có bị xệ xuống, méo hay lệch một bên khi cười hay không?
♦ A - Arm (cánh tay): bệnh nhân có thể nhấc cả hai tay lên không? một bên tay có bị rủ xuống không?
♦ S - Speech (lời nói): bệnh nhân có nói lắp, nói ngọng hay không?
♦ T - Time (thời gian): nếu bệnh nhân có các dấu hiệu trên, lập tức liên hệ với cấp cứu 115 và đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

3. Xử trí khi phát hiện các triệu chứng của tai biến mạch máu não

Đối với bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, 3 giờ đầu tiên là khoảng thời gian vàng để can thiệp điều trị. Ngoài việc nhanh chóng liên hệ 115 và đưa bệnh nhân đi cấp cứu sớm nhất, sơ cứu tại nhà kịp thời và đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính mạng người bệnh và ngăn ngừa các biến chứng.
Người nhà bệnh nhân nên lưu ý một số điểm sau khi phát hiện bệnh nhân tai biến mạch máu não:
+ Lập tức gọi cấp cứu 115 chuyển bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất
+ Giữ người bệnh nằm yên ở chỗ thoáng. Kê đầu hơi cao và nghiêng sang 1 bên. 
+ Nới rộng quần áo, cà vạt, khăn, …
+ Luôn kiểm tra và theo dõi tình trạng sức khỏe, mức độ tỉnh táo của bệnh nhân
+ Trấn an, giúp bệnh nhân giảm căng thẳng và điều hòa nhịp thở
+ Nếu bệnh nhân ngừng thở, cần hô hấp nhân tạo, đảm bảo cung cấp oxy cho tim và não
+ Nếu bị co giật thì phải lấy đũa đã quấn vải, ngáng ngang miệng không cho bệnh nhân cắn vào lưỡi
+ Khi di chuyển đến bệnh viện cần dùng cáng, tránh va đập, rung lắc mạnh. Tuyệt đối tránh:
+ Để người bệnh đi ngủ
+ Nói chuyện với người bệnh
+ Cố di chuyển đầu, cổ bệnh nhân
+ Cho bệnh nhân ăn hoặc uống
+ Tự điều trị bằng dùng thuốc, bấm huyệt, châm cứu, chích máu, …
+ Tự ý lái xe chở bệnh nhân đến bệnh viện
Bạn có thể liên hệ với nhân viên hoặc trung tâm y tế để xin tư vấn về cách sơ cứu bệnh nhân trước khi đến bệnh viện. Ngoài ra, nên khi lại thời điểm xuất hiện các triệu chứng bất thường trong cơn tai biến, ghi lại các loại thuốc bệnh nhân đang sử dụng hoặc mang theo bệnh án của bệnh nhân (nếu có) để tiện cho bác sĩ theo dõi và chẩn đoán.
Ích não An Hưng là sản phẩm được nghiên cứu và phát triển từ các thành phần thảo dược tự nhiên, giúp phòng ngừa đột quỵ và hỗ trợ hồi phục sau tai biến biến mạch máu não. Thành phần ginkgo biloba và chiết xuất cúc thơm có tác dụng hoạt huyết, tăng cường lưu thông máu. Resveratrol và Voacanga Africana chống oxy hóa, bảo vệ tế bào thần kinh khỏi các gốc tự do - gốc nguyên nhân dẫn đến hình thành cục máu đông gây tắc mạch. Thêm vào đó là các vitamin bổ sung dưỡng chất cho não bộ: vitamin B1, B6. Vì vậy, Ích não An Hưng được tin dùng cho người bị thiếu máu não, có nguy cơ cao bị đột quỵ và hỗ trợ bệnh nhân sau tai biến mạch máu não.
Tai biến mạch máu não là tình trạng gián đoạn lưu lượng máu đến não do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu, dẫn đến não thiếu oxy và chất dinh dưỡng, sau đó là chết tế bào não. Đối với bệnh nhân tai biến, thời gian là vàng. Vì vậy hiểu rõ các triệu chứng tai biến mạch máu não là vô cùng cần thiết để bệnh nhân sớm nhận được sự can thiệp y tế, giảm nguy cơ bị tử vong và các biến chứng. Thêm vào đó, người nhà bệnh nhân nên nắm rõ quy tắc FAST và các nguyên tắc trong sơ cứu bệnh nhân bị tai biến mạch máu não.
Chào bạn! Chúng tôi là G Pharmacy+ chuyên gia chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp chủ động. Chúng tôi cung cấp thông tin và giải pháp chăm sóc sức khỏe chủ động cho bạn và gia đình. Để cập nhật những thông tin mới nhất từ chúng tôi hãy tải ngay App G pharmacy+ tại App Store , CH Play.
Mọi câu hỏi tư vấn xin liên hệ hotline: 1900 638 315 hoặc 0981 110 951
Trân trọng!